ข้อควรปฏิบัติในพิธีพระราชทานเพลิงศพ

บทความ โดย มหาวิทยาลัยมหิดล

พิธีพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ

เจ้าหน้าที่กองพระราชพิธี สำนักพระราชวัง เป็นผู้เชิญน้ำอาบศพพระราชทาน น้ำขมิ้น และน้ำหอม ไปยังสถานที่ประกอบพิธี

ผู้ประกอบพิธีในฐานะแทนพระองค์ หันหน้าไปทางทิศที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวประทับ ถวายความเคารพ แล้วจึงประกอบพิธี

เจ้าหน้าที่จะประคองศีรษะศพขึ้น(โดยสอดท่อนแขนช้อนบริเวณบ่าของศพ) ผู้ประกอบพิธีในฐานะ แทนพระองค์ รดน้ำหลวงอาบศพพระราชทานตรงบริเวณทรวงอกศพ เสมือนอาบน้ำ แล้วจึงรดน้ำขมิ้นกับน้ำอบไทย เสร็จแล้วถวายความเคารพในทิศทางเดิม เป็นอันเสร็จพิธี

พิธีจุดไฟหลวงพระราชทานเพลิง

ผู้ประกอบพิธีในฐานะแทนพระองค์ รับกระทงข้าวตอกดอกไม้ ไปวางเป็นการขอขมาศพ ถ้าเป็นทหารเป่าแตรนอนแล้วจึงจุดไฟหลวง โดยถวายความเคารพในทิศทางที่ประทับอยู่ ก่อนและหลังประกอบพิธี

สำหรับการประกอบพิธีในต่างจังหวัด ซึ่งรับพระราชทานหีบเพลิงไปนั้น รายละเอียดการปฏิบัติอยู่ในข้อแนะนำการปฏิบัติเกี่ยวกับพระราชทานหีบเพลิง ไปพระราชทานเพลิงศพยังต่างจังหวัด แล้ว

การวางดินในพิธีฝังศพ

เจ้าหน้าที่กองพระราชพิธี เป็นผู้เชิญดินพระราชทานใส่พานพร้อมด้วยกระทงข้าวตอกดอกไม้ ไปมอบให้ผู้ประกอบพิธีในฐานะแทนพระองค์

ผู้ประกอบพิธีในฐานะแทนพระองค์ ถวายความเคารพในทิศทางที่ประทับ วางกระทงข้าวตอก กระทงดอกไม้ แล้วจึงวางดินพระราชทานถวายความเคารพอีกครั้ง เป็นอันเสร็จพิธี

หมายเหตุ ผู้ประกอบพิธีในฐานแทนพระองค์ หมายถึง ผู้ที่เจ้าภาพเชิญให้ประกอบพิธีในกรณีที่มิได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ผู้ใดแทนพระองค์ ซึ่งได้แก่ พระบรมวงศานุวงศ์ตั้งแต่ชั้นหม่อมเจ้าขึ้นไป หรือผู้อาวุโสสูงสุดในงานนั้น ข้อควรสังเกตคือ ควรเชิญผู้อาวุโสที่แต่งเครื่องแบบ แม้จะอาวุโสน้อยหรือยศต่ำกว่าผู้ที่ไม่ได้แต่งเครื่องแบบ และถ้ายศเท่ากัน แต่งเครื่องแบบทั้งสองท่าน ก็ให้เชิญผู้ที่อาวุโสที่สุด

วิธีปฏิบัติในการถวายความเคารพ นั้น จะถวายความเคารพโดยหันไปในทิศทางที่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวประทับอยู่ หรือโดยการพนมมือถวายความเคารพ ก่อนรับของพระราชทานเพื่อประกอบพิธีนั้น ก็ได้

วิธีปฏิบัติในพิธีพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ ผู้ประกอบพิธีในฐานะแทนพระองค์ จะรดน้ำหลวงอาบศพพระราชทาน เป็นลำดับสุดท้าย

วิธีปฏิบัติในพิธีจุดไฟหลวงพระราชทานเพลิงศพ และการวางดินในพิธีฝังศพ ผู้ประกอบพิธีในฐานะแทนพระองค์ จะจุดไฟหลวงพระราชทานเพลิงศพ และวางดินพระราชทานศพ เป็นลำดับแรกในพิธี

การวางพวงมาลาพระราชทานหน้าศพ

การวางพวงมาลาพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ให้วางทางขวามือ และพวงมาลาพระราชทานของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ วางทางซ้ายมือของผู้ปฏิบัติ ขณะหันหน้าเข้าหาที่ตั้งศพ (เสมือนเวลาเสด็จพระราชดำเนินมาทรงวางพวงมาลาด้วยพระองค์เอง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จะทรงยืนและทรงวางทางด้านขวา สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ จะทรงยืนและทรงวางทางด้านซ้าย)